این روزها لکه بزرگ نفتی لوئیزیانا یکی از مشکلات بزرگی است که دولت اوباما در تلاش برای رفع آن است. در اینجا به نظر می رسد که دو شخصیت بتوانند این مشکل تمام ناشدنی را حل کنند. اولی جیمز کامرون کارگردان فیلم \ آواتار\ است که علاوه بر کار در دنیای سینما کارشناس کشفیات زیرآبی نیز هست و دیگری \ کریگ ونتر\ پدر میکروبهای مصنوعی است. دانشمندی که امیدوار است در آینده با کمک این باکتریهای مصنوعی سوختهای زیستی تولید کند و جامعه جهانی را برای همیشه از آلودگیهای نفت نجات دهد. اما در حال حاضر، نه کامرون و نه ونتر نمی توانند کاری برای نجات اقیانوس از لکه بزرگ نفتی انجام دهند.
کریگ ونتر که چند روز قبل در لندن به شخصیت اول یک کنفرانس تلفنی سازماندهی شده توسط \ دیسکاوری چنل\ تبدیل شده بود در خصوص اینکه چرا با استفاده از باکتریهای مصنوعی خود کاری برای محو لکه نفتی انجام نمی دهد پاسخ داد: \ پاسخ به این سئوال بسیار دشوار است چرا که یکی از بزرگترین نگرانیهایی که از زمان اعلام خبر ایجاد باکتری مصنوعی شنیده ام این بوده است که در صورت آزاد کردن این نوع از ارگانیسمها در محیط زیست چه اتفاقی خواهد افتاد. بنابراین ایده رهاسازی این باکتریها در اقیانوس می تواند به سناریویی تبدیل شود که مستلزم احتیاط بسیار زیادی است.\
در این کنفرانس تلفنی، خبرنگار روزنامه \ لاستمپا\ مصاحبه ای را با کریگ ونتر پدر اولین سلول مصنوعی انجام داده است که در ادامه می خوانید:
* آیا سلول مصنوعی مشهور شما واقعا راه حلی برای مشکل لکه نفتی ندارد؟
- ایده ما این بود که یکسری از نمونه های لکه نفتی را مورد مطالعه قرار بدهیم و ببینیم که آیا می توانیم ارگانیسمهای طبیعی را پیدا کنیم که بتوانند به این نفت یورش ببرند و آن را تجزیه کنند یا خیر. در حقیقت، تنها راه حل واقعی، حذف نفت از چرخه سوخت جهان از طریق روشهای معتبر است. تا زمانی که این ماده را از زمین استخراج می کنیم و آن را از نقطه ای به نقطه ای دیگر انتقال می دهیم بروز این فجایع اجتناب ناپذیرند.
* از میان کاربردهای کشفیات اخیر شما، استفاده از این باکتریهای مصنوعی برای تولید سوختهای جدید است. چقدر ما از این هدف دور یا نزدیک هستیم؟
- فکر می کنم که یکی از بزرگترین چالشهایی که ما در مقابل خود داریم تولید سوختهای جدید از دی اکسید کربن در مقیاس وسیع و قابل رقابت بودن این سوختها با سوختهای سنتی باشد. بنابراین میزان این سوختها باید بسیار بیشتر از سوختهای فسیلی باشد. بی شک بسیاری از دوستداران محیط زیست با این کار موافقند که نمی توان اجازه داد تمام نفت و گازی که هنوز در زیر زمین مدفون شده اند را سوزاند حتی اگر کاملا رایگان باشند.
* هر چند دستکاری باکتری \ میکوپلاسما\ یک پیروزی بزرگ است اما به نظر می رسد که با حقیقتی که ما اغلب آن را کنترل نمی کنیم برخورد کند... .
- به عنوان یک دانشمند به خودم تبریک می گویم که موفق شده ایم فناوری را توسعه دهیم که یک برخورد مثبت با مدنیت ما داشته باشد. متقاعد شده ام که ما نیاز به کشفیات علمی داریم که به ما اجازه برداشتن گامهای روبه جلویی را در اتخاذ تصمیمات جدید بدهند. امروز 8/6 میلیارد نفر در روی سیاره ما زندگی می کنند و به زودی به 9 میلیارد نفر می رسند اما ما تا این لحظه ابزارهایی برای تامین غذای این مقدار جمعیت، ارائه آب سالم، دارو و انرژی نداریم که بدون نابود کردن محیط زیست به ما خدمات دهند. اما من بر روی کاری که زیست شناسی مصنوعی می تواند در تغییر این موقعیت برای ما انجام دهد خوش بین هستم. البته در مرکز این زیست شناسی سنتزی یک مسئله فلسفی نیز وجود دارد: ما کمی به درک اساس حیات و اینکه چگونه DNA عملکردهای موجودات باکتریایی را کنترل و منظم می کند نزدیک هستیم. ما هر چه بیشتر در مورد این فرایندها تحقیق کنیم بهتر می توانیم در مورد تکامل خود، گذشته و آینده اظهار نظر کنیم.
* باکتری دستکاری شده شما - میکوپلاسما- پس از سالها تحقیقات به واقعیت تبدیل شده است اما چه مشکلاتی هنوز حل نشده باقی مانده اند؟
- ما نشان دادیم که کار با گونه های میکوپلاسما انجام شدنی است و اکنون باید بررسی کنیم که این فناوری چقدر قابل انبساط است و تا چه نقطه ای می توانیم با کدهای جدید ژنتیکی و دستکاریهای مکانیزمهای سلولی جلو برویم.
* 10 سال قبل در زمان رمزگشایی ژنوم تصور می شد که از این رمزگشایی در جهت پزشکی شخصی شده استفاده شود اما اینگونه نشد. آیا در مورد باکتریهای مصنوعی نیز خطر یک سرخوردگی دیگر وجود دارد؟
- درست است که توسعه ای که از رمزگشایی ژنوم انتظار داشتیم کندتر از پیش بینی های ما پیش می رود اما برای مثال، هزینه های توالی نویسی DNA تاحد قابل توجهی کاهش یافته اند. به عقیده من، ژنوم مصنوعی که اکنون درباره آن حرف می زنیم رهیافت شماره یک دنیای آینده خواهد شد. در حال حاضر سخت است که با دقت دوره زمانی را که برای رسیدن به این هدف نیاز است پیش بینی کنیم. این بستگی به میزان تحقیقات دارد اما فکر می کنم که بین 20 تا 30 سال آینده در این فناوری تغییرات اساسی ایجاد خواهد شد.
* آیا علاوه بر سوختهای زیستی می توان از تولید پلاستیک مصنوعی و تجدیدپذیر زیستی نیز صحبت کرد؟
- اگر امروز پلاستیک یک محصول نفتی است، در آینده می توانیم آن را از دی اکسید کربن به دست آوریم.
* آیا همچنین به نسل جدیدی از واکسنها نیز فکر می شود: آیا این یک امید باورکردنی است؟
- در این لحظه تنها می توانیم سناریوهای آینده یک فناوری را تصور کنیم که فرصتهای بزرگی را به ما خواهد داد. به طور حتم خواهیم توانست نسلهای جدیدی از داروها را ایجاد کنیم.
* برخی از دانشمندان منطق شما را برای ایجاد نسلی از اشکال جدید حیات از ترکیب یک DNA طبیعی و یک DNA مصنوعی مورد انتفاد قرار داده اند. آنها معتقدند که راههای ساده تری نیز برای استفاده از ارگانیسمهای پایه برای پیگیری عملیاتهای مفید برای انسان وجود دارد. به این انتقادات چگونه پاسخ می دهید؟
- زمانی تنها به نفت فکر می شد و اعتقاد بر این بود که به آن نیاز داریم. واضح است که باید بتوان سوختهای جدیدی به میزان میلیاردها بشکه تولید کرد که کمترین میزان برخورد با محیط زیست را داشته باشند و درحال حاضر هیچ ارگانیسم طبیعی وجود ندارد که بتواند انرژی را در این حجم بالا تولید کند. اگر بخواهیم به این هدف برسیم باید در طبیعت تغییراتی ایجاد کنیم. ژنومیک مصنوعی یک راه حل بسیار سریع و اقتصادی را برای رسیدن به این نتیجه ارائه می کند.
* آیا تغییر طبیعت به معنی تغییر قوانین طبیعت و اختراع فرایندهای جدید تکامل است؟
- خیر. ما هیچ هدف علمی را برای تغییر دادن تکامل نداریم. ارگانیسمهایی که ایجاد کردیم تنها می توانند در لابراتوار و در شرایط به خصوصی وجود داشته باشند: جلبکهای مصنوعی نمی توانند در اقیانوس زندگی کنند. ما یکسری \ ژنهای خودکشی\ را ایجاد کرده ایم که می توانند سرعت رشد این ارگانیسمها را کنترل کنند.
* هدف آینده شما چیست؟
- ما از 15 سال قبل شروع به کار کردیم و به دنبال درک اصول پایه حیات گشتیم. امروز قادریم با یکسری ژنها در ژنوم مصنوعی کار کنیم. این جهتی است که روی آن کار خود را دنبال می کنیم.
* تاکنون چقدر هزینه این آزمایشات شده است؟
- حدود 40 میلیون دلار.
* بسیاری از کارشناسان یک تجارت عظیم را پیش می کنند. عقیده شما در این خصوص چیست؟
- معتقدم که زیست شناسی مصنوعی می تواند به ژنراتور شماره یک ثروت در این قرن تبدیل شود و به طور حتم یک فناوری قوی خواهد بود.
